foto: Prints van 3D pollen in een kraam op evenement in Berkshire (credit: Oliver Wilson)
Voormalig onderwijzer Oliver Wilson is tegenwoordig “paleo-ecoloog”, een ecoloog met een focus op planten en bomen uit het verre verleden. Dan krijg je al vrij snel met pollen te maken, omdat pollen door hun enorm lange houdbaarheid bij uitstek geschikt zijn om in beeld te brengen hoe het landschap er vroeger uitzag. Hoe dit historisch onderzoek precies in zijn werk gaat kun je lezen in het interview met Palynoloog Marlon Dijkshoorn “Pollenonderzoek in beerput geeft inkijkje in historische flora”. Oliver heeft echter een bijzondere manier gevonden om dit verhaal te vertellen aan onderwijzers, onderzoekers en studenten. Samen met een aantal universiteiten en instellingen heeft hij namelijk een grote collectie pollenkorrels in zeer hoge resolutie gescand. Deze scans worden als (printbaar) 3D model aangeboden aan onderwijsinstellingen en science-centra over de hele wereld.
De modellen helpen bij het leren identificeren van de verschillende soorten pollen. Dit is niet alleen nuttig bij biologieles, maar zoals gezegd ook voor historisch onderzoek en zelfs voor strafrechtelijk onderzoek. Zie voor pollen als bewijsmateriaal het interview met forensisch onderzoeker Stefan Uitdehaag “Pollen van berken en beuken als bewijsmateriaal in de rechtbank?”.
De meeste mensen zien pollen niet anders dan stof of woestijnzand op de auto of tuinstoelen. Behalve als je last van hooikoorts hebt, dan heb je er over het algemeen wat meer interesse in. Oliver kwam op het idee om een serie van hele grote modellen van pollen in al hun verschijningsvormen aan te bieden aan onderzoeks- en onderwijsinstellingen. De scholen, maar bijvoorbeeld ook science-centers, kunnen deze modellen dan zelf uitprinten op 3D-printers om te gebruiken bij lessen of als onderdeel van exposities.
Foto: Detail van de expositie "de Verleiding" in Naturalis (credit: Sanne van Gammeren/Naturalis Biodiversity Centre)
Het scannen van de pollen is best een gepriegel, want pollen zijn ongeveer 1/100 tot 1/1000 van een centimeter groot. De replica’s zijn zo’n 2500 keer uitvergroot. De eerste scans waren vooral van pollen van Europese bomen zoals, Eik, Berk, Els, Hazelaar, Wilg en Linde. Dit zijn typische windbestuivers waar ook mensen met hooikoortsklachten last van kunnen hebben. Daarna zijn er ook scans gemaakt van pollen van planten die vooral door insecten bestoven worden, zoals: Madeliefje, Zonnehoed, Hedera, Melganzenvoet, Moerasspirea en Korenbloem. Er zit ook een aantal grassen in de collectie. Inmiddels bestaat de serie uit 35 soorten. Verzoeken tot uitbreiding komen uit de hele wereld. De volgende 100 soorten staan al in de wachtrij.
Foto: Scanopstelling (Credit: Oliver Wilson)
Via de website van het 3D Pollen Project zijn ook lesbrieven te downloaden met een aantal leuke ideeën. Zo kun je op basis van de soorten pollen die voorkomen in honing afleiden van welke planten de honing vooral gemaakt is. Ook kun je op basis van grondmonsters uit verschillende bodemlagen proberen te achterhalen uit welke tijdsperiode deze laag afkomstig is. Ook passen de pollen uiteraard prima bij het uitleggen van de basisbiologie op het gebied de bloemetjes en de bijtjes.
Foto: kleine prints van pollen (credit: Oliver Wilson)
Meer informatie is te vinden op de website van het 3D Pollenproject >>
Veel voorbeelden van toepassingen zijn te vinden op het Twitteraccount van het project >>
Voorbeelden van 3D modellen:
